Tiểu thuyết Trinh Thám luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong lòng độc giả, và đã từng đặt dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường văn học. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi vì sao thể loại này lại có sức hút mãnh liệt? Và tiểu thuyết trinh thám thực sự là gì?
Khởi nguồn từ giữa thế kỷ 19, cùng với sự ra đời của nhiều thể loại tiểu thuyết khác, trinh thám nhanh chóng chiếm lĩnh tình yêu của độc giả. Ngày nay, thể loại này vẫn tiếp tục thu hút hàng triệu người yêu sách trên khắp thế giới, nhờ vào sự hấp dẫn đặc trưng của nó trong tiểu thuyết.
1. Truyện Trinh Thám là gì?
Truyện trinh thám còn được gọi là "roman détective" trong tiếng Pháp, là một nhánh của tiểu thuyết phiêu lưu, với những đặc trưng riêng biệt.
Điểm nổi bật đầu tiên là nhân vật chính thường giữ vị trí như thám tử, mật thám, hoặc các điều tra viên. Mục tiêu chung của họ là khám phá, điều tra và làm sáng tỏ những bí mật đang được che giấu.
Những câu chuyện này thường xoay quanh vụ án, tội phạm - một chủ đề rất quen thuộc ở các nước phương Tây. Trong quá trình sáng tác, người viết phải giữ bí mật về tội phạm cho đến những phút cuối cùng, tạo ra một không khí căng thẳng và hấp dẫn, khiến người đọc không thể rời mắt.
Bí mật luôn là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn đối với độc giả. Tuy nhiên, thể loại này chỉ trở nên phổ biến khi việc phạm tội trở thành một vấn đề xã hội thực sự.
2. Lịch sử của Truyện Trinh Thám:
Rất nhiều văn bản cổ điển và tôn giáo mang đến những yếu tố giống với truyện trinh thám. Dù R. H. Pfeiffer và một số học giả chỉ ra sự tương đồng như trong câu chuyện Cựu ước về Susanna và các bô lão, tác giả Julian Symons đề xuất rằng những điểm này chỉ giống như các câu đố.
Vở kịch cổ điển "Oedipus Rex" của Sophocles kể về Oedipus khi điều tra vụ án mạng chưa được giải quyết và phát hiện sự thật kinh hoàng về chính mình. Mặc dù cốt truyện mang đậm yếu tố siêu nhiên, nó vẫn tiết lộ những đặc điểm cốt yếu của thể loại trinh thám.
Nghìn lẻ một đêm, hay còn gọi là Những đêm Ả Rập, chứa đựng một số câu chuyện trinh thám sớm nhất. "Ba quả táo" là một ví dụ, trong đó một xác chết phụ nữ được tìm thấy bên trong một chiếc rương trên sông Tigris. Vizier Ja’far ibn Yahya được giao nhiệm vụ giải quyết vụ án này. Câu chuyện mang đặc trưng của một bí ẩn giết người. Trong khi đó, hai câu chuyện khác, “Người buôn và tên trộm” và “Ali Khwaja”, giới thiệu về những thám tử hư cấu sớm nhất.
Bước vào thời đại hiện đại, một số tiểu thuyết như "Mademoiselle de Scudéry" của E. T. A. Hoffmann và "Richmond vô danh" của Thomas Skinner Stu đã định hình cho thể loại trinh thám như chúng ta biết đến ngày nay.
Tiểu thuyết trinh thám đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học quốc tế. Bắt đầu từ Edgar Allan Poe với nhân vật thám tử C. Auguste Dupin trong "The Murders in the Rue Morgue", một mô hình cho thể loại này đã được thiết lập, mở đường cho Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle, nhân vật được cộng đồng yêu thích và kỳ vọng.
Poe không chỉ tạo ra một thể loại, mà còn tạo nên cách kể chuyện thông qua một người bạn đồng hành, một phong cách mà sau này Dr. Watson của Doyle đã kế thừa. Đến cuối thế kỷ 19, sự phổ biến của báo in đã giúp tiểu thuyết trinh thám trở nên quen thuộc với đại chúng. Với việc xuất bản trên các tạp chí như Strand, các tác phẩm của Doyle và nhiều tác giả khác đã thu hút một lượng lớn người hâm mộ.
Trên toàn cầu, tiểu thuyết trinh thám đã được tiếp nhận và phát triển theo nhiều cách khác nhau. Ở Ý, thể loại này đã được biết đến với tên gọi "Libri gialli" (sách màu vàng) và ở Tây Ban Nha, những câu chuyện về tội phạm phản ánh những đặc điểm văn hóa độc đáo của quốc gia này.
Ở Trung Quốc, dưới ảnh hưởng của các tác phẩm phương Tây, Cheng Xiaoqing đã mang Sherlock Holmes đến với độc giả Trung Quốc và sau đó tạo ra bộ truyện trinh thám riêng của mình, ánh xạ văn hóa địa phương. Tuy nhiên, tiểu thuyết tội phạm đã trải qua những thời kỳ khó khăn trong thời đại Mao và chỉ thực sự phục hồi trong thời kỳ hậu Mao, với những tác phẩm tập trung vào những vấn đề xã hội.
Truyện trinh thám đã trở nên phổ biến trên toàn cầu, phản ánh những đặc điểm văn hóa và xã hội độc đáo của mỗi quốc gia và vùng miền.